Жәнібек бабаның ақ туы сақталған қара сандық

(Ер Жәнібек бабамыздың ақ туы сақталған қара сандық)

Жәнібек бабаның қара сандығы

Жәнібек Бердәулетұлы 1714-1792 аралығында жасаған, Абылай хан дәуіріндегі әйгілі батыр. Жәнібек баба 1792 жылы күзде 78 жасында Қалба тауы бөктерінде, Шарөзеніне таяу, Қызылсу жанындағы әулие бұлақ жағасында ауырып дүниеден өтеді.

Ол жоңғармен ұрыста ерекше ерлік көрсеткені үшін, Абылай хан оң тізесінен орын беріп, оны Керей-Уақ қолының бас қолбасы деп жариялап, басына найзалы шашақ орнатылған, қара тамақ найза сапқа сапталған шымқай ақ туды өз қолымен Жәнібекке ұсынады. Қазақ ханы Абылай берген осы ту, «Жәнібектің ақ туы» аталып, Жәнібектің қара шаңырғында ұрпақтан ұрпаққа жалғасып, ел аузында аңыз болып айтылып, халық қастерлеп, табынатын қасиетті мұра, сиынатын киелі байырақ болып, темірмен қапталған ағаш сандыққа салынып сақталған. 1940 жылдардан басталған Алтайдағы ұлт азаттық қозғалысында Оспан, Сұлубай, Сүлеймен, Нұрқожай батырлар алып шығып жауға шапқан. Ұрпақтары қолында 1958 жылға дейін сақталып келген ақ ту Қытайдағы саясый өзгеріс кезінде белсенділер жағынан барымталанып жоғалады. Сол тудың тұғыры болған қара сандық, көненің көзі, тарихтың сөзі боп Қытайдағы Алтай аймағы Шіңгіл ауданындағы Сағдат Мырзахметұлының (Жәнібек бабаның 7 ұрпағы) қолында сақталып келеді.

(Қара сандықтың қос кілті)

Қарасандықтың кілті

Бабаның қара сандығы,

Өткен бір тарих қалдығы.

Қарайын саған анықтап,

Тұрма екен қазақ хандығы?

Мұрасыз еткен сандықты,

Мұңлы күндердің жарлығы.

Салыпты сызат бетіне,

Санасыз пенде тарлығы.

Тұрғаның аман төл мұрам.

Текті ұрпақтардың барлығы!